Slovenskú verziu textu si môžete prečítať tu.

Koordiňinel le terenen socijalnen buťakeren, save šigitinen le Romenge andro romane tabora. „Kampelas bi len te del ašaripen. Stačindžahas bi jekh paľikerdo ľil, vareso, prekal soste bi džanenas, oj hine amare themakre jekhatibňaha dikhle“ vakerel pel o peskere kolega o Tomaš Ščuka.

O Tomašis kerel buťi prekal o Rajeskro Urados ko splnomocnencos perdal romane komuniti. Bajinel pal o regijonos Spišsko Nevo Ves. Andro berš 2020 chudľas uprebarareskero ľil O Lučos andalo šerutno vašo šigitiňiben savo diňas le Romenge prekal e džindžarďi karantena, savi sas kerďi andro romane tabora. Andro vakeriben prekal o Romano Forum del duma:

• sar pes andalo romano taboris dochudľa pre uči sikhľaďi,
• soske peske miňdar gondoľinelas, oj nadokerela sikhľaďi;
• sar dičhol e trito vlna andro avrithode komuniti;
• vaj či dičhon andro romane tabora o dopele lava, save vakeren o antivaksera;
• vaj či pes diňa te predžal oleske, oj te na en džindžarde karanteni.

Bariľan avri andro taboris andre Hrabušica, akana keren buťi pro Rajeskro Urados prekal o splnomocnencos perdal o romane kominiti. Savo sas tumaro drom maškro oda? Sar pes tumenge podarisiľiľas te chudel avri andale generačno čoripen?

Podarindžas pes mange oleha, oj pes sikhľarďom avri. The vaš o oda, paľikerdes le sikhľardenge, save miro dživipen the o gondoľipen ovplivňinde u pačanas mange. Mek pre bazutňi sikhľaďi varesave sikhľarde vakerenas mira dajake, oj mandar nič na ela. On man prevakerde, oj peske te džav te sikhľol pro gimnazijum.

Man ajse dikhibena nasas. Miro kamaduno predmetos sas e bašavengri ora, vašoda oj le sikhľardeha bašavahas pro klaviris. Šundžom leskre lava so kamav te kerel andro miro dživipen.

Pro gimnazijum man priile, pal calo miro sikhaviben pro gimnazijum, šunavas , hoj mira fameľija pro miro sikhľaviben hin frima love. Baruvavas avri bijo dad, man the dujen phralen bararlas edaj avri peskra phuraha  daha the phureha dadeha.

Manca sikhľavurne andre klasa peske sikavenas o neve mobili abo o teniski. Man sas purano mobilos the phiravas andro jekh botazki calo berš, sar mange len miri daj cindžas ta phendžas, hoj mange musaj te ľikeren avri pro berš.

Phiravas andre lende igen lokes, hoj len te nameľarav, oj te dičhon furtom sar neve. Phenžom peske, hoj kerava maturita a džava varekhaj te kerel buči pre stavba.

Pro agor phirdžan avri uči sikhľadi-škola.  

E Direktorka pal o Gimnazijum jekh džives man vičhindža andre peskri kancelarija the phučľa mandar, hoj pre savi učí sikhľaďi peske dav e prihlaška. Me lake odphendžom, hoj pre ňisavi uči sikhľaďi nadžav, bo aňi nadžanav či zmaturinava. Prevakerlas man, hoj te probaľinav, no nadavas peske te phenel.

Le manca sihľardendar – spolužjakendar pes dodžanľom, oj e prihlaška pre učí sikľaďi mol 800 až 1200 koruni, so sas perdal amari fameľija igen kuč. E direktorka peske man kija peste vičhindža dujtovar. Ľirinďa avri vaš ma e prihlaška a počindža avri peskere lovendar, andale peskri žeba.

Iľas perdall mande avri e socijalno buťi pre Univerzita Konšzantina Filozofa Nitrate. Khere ada bistrerdžom te phenel. Avle pre oda akor, sar imar manga aviľa khere o ľil, saveha man vičhinenas, hoj te džav pes te registrinel, khere sas aleske rado, lošarenas pes.

Calo ešebno berš pre uči sikhľaďi prevakeravas mira daja, hoj nakamav te sikhľol pre učí sikhľaďi, bo man nacirdelas kije ada. No ada nasas čačipen, nakamavas te študinel anglo love, save kampelas mange  pro študijum. Našťi džavas le amalenca peske te pobešel varekhaj, aňi te džal pro dilos lenca pro foros, somas bijo love.

Aver dikhiben, kana ada adre mande previsaľiľas  avľa akor, sar man chudle sikhavel o sikhľade Peter Pollak the e Jurina Rusnakova. So duj džene hine Roma, phirde avri e uči sikhľaďi, anglo nav len hin titulis  a chudľom lenge garudes te zavidzinel, hoj šaj keren keren oda so len bavinel, a namusaj lenge te živorinel.

Študindžom avri le tituloha bakalar, nasigeder peske kedžom titulis magister. Palo oda, sar agorisaľíľom e uči sikhšaďi, podiňom peske žadosca andre buči pro šerutno kher – Urados splnomocnenca perdal romane kominiti. Napregeľa aňi jekh kurko a ile man ode andre buťi, akanake kerav ade buťi imar ochtoto berš.

Pro angluno aleske sas e prihlaška pro Gimnazijum.

Avka hin, avka sas. No šoha nabisterava, sar pre bazutňi sikhľaďi  džavas andale jekh klasa andre dujto klasa prekale chodba pre savi ačhenas duj sikhľadune – učiteľki. Paťivales paľikerdžom no on chudle te asal le lavenca: „Cigánče, diňal peske prihlaška pro gimnazijum?! “

Zaačhiľom, dikhľom pre lende a odphendžom, hoj diňom peske prihlaška pro gimnazijum. On dureder asanas, hoj či ela mandar profesoris. Avava prezidentos abo minimalnones ministros, phendžom lenge. Pre oda asado  bilačho dikhiben šoha nabisterava. Akana man prilen, bo so duj džaňa hine Hrabušicatar.

Anglunestar kamenas te kerel socijalno buťi le avri čhide romane komunitenca? O than kaj bariľan avri, del tumenge vareso andre adadživeskeri buťi?

Imar prekalo miro sikhľiben pre uči sikhľaďi  nekbuter savorestar kamadunes dikhavas pre filozofija,  savi hin andre socijalno buťi. Oda, kaj avri bariľom, bizo, hoj hin man dikhiben, savo džal manca calo miro dživipen.

Kamavas te šigitinel le nipenge, saven nekbuter kampel pozitivnones te motivinel. Somas Hrabušicate jekhuno Roma, saves sas avri phirdži uči sikľaďi, imar na som, uči sikhľaďi imar phirde avri aver trin džene Roma. Miro mirindo than – cieľos hin, hoj sikhaden avri Romen te el so nekbuter a hoj Hrabušitace pal mande vareso mi dičhol. 

Keren buťi sar regijonalno koordinatoris prekale socijalno buťi adre Spišsko Nevi Ves.  Sar dičhol tumaro sakodživeskero džives andre buťi prekalo vacht, sar ade hiňi e trito coronakri serija?

Sako džives sigo tosarastar dav duma le thamutne buťekerenca, save merkinen pal e situacija la coronaha andre peske gava, kaj dživen but avričhide romane komuniti. Phiras pro bešibena andro krizovi štabos, andro jekhune gava a kidas avri buťipena sar te šigitinel le gavenge te marel tele e corona.

Te hin varekhaj but nipi la coronaha, das te džanel le šerutneske pro gav. Imar sam, bachtales godžaveder sar ando duj anglune seriakre coroni. Te peske nadžanas korkore te šigitinel, visaras pes pro phuvakre khera (buťakro kher, špitaľi a var thema), hoj te maras tele o nalačhipen tele. 

Prekale ešebno coronakri serija pes ačhelas, hoj o nipi andalo romane tabora, save sas andre karantena, pes naavile te sikavel pro buťakre khera – uradi prace. Ada pes igen federisaľiľa. Das te džanel le uradenge, hoj savo manuš andale fameľija našťi džal pes te sikavel pro urados.

San šigitune profesiji, soha savoreha šigitinen le Romenge andro tabora?

But amare klijenta hine andalo čore lokaliti. Nane len šajipena sar pes te objedňinel pro očkovanje abo hoj te džan pro testi pro covid.

Le klijenten nane počitača abo mobila, the te len hin, ta internetos len nane. Vašoda buterval le klijenten amen registrinas pro očkovanje the pro tesišagos.

Pal o očkovanje keras osveta, vičhinas le odborňiken pro bešibena le klijetenca, kaj vakeren le nipenge pal ada nasvaľipen. Paľikerdes aleske pes amenge podarisaľiľas te zaočkinel but Romen.

Anglunes augustoste sas andro avri čhide romane komuniti ča 7 percentno zaoičkišagos. Federasiľarel pes ada?

He, bistones, ada imar hin bareder. Monitorinas ada the šaj phenav, hoj ke amende pro vichodos šigitindža aleske e kampaňa le odborňikenca. Sar džanas o Roma pal ada pro foros pre amaro urados, abo džanas te cinavkerel, dine pes the te očkinel. Maškro Roma hin buter džene ajse, so kamen te džal prikladoha.

Andro tabora šundžol sar o antivaksera musaren o dikhiben. Amen, saven hin avriphirde školi, džanas peske pre ada te odphenel, kaj hin čačipen. Varesave Roma peske pre ada nadžanen te odphenen, pačan le dizinformacijenge. But džene lendar nakamenas palo očkošišagos aňi te šunel. Nasas lokes amenge len te prevakerel. Kampel prekal ada but igen phari buťi te kerel.

Sar buťakerskero andre thamutno urados, chudkerav but materijala pal o očkovišagos a pal e kampaňa soske pes tedel te očkinel. Hordinav len takoj andro romane tabora.

Sar sas prekal e ešebno coronakri seija zaphandle o sikhľade – školi, 55 – ezera čhavoren pes našťi sikhľonas dištančnones.  Prekal dujto coronakri serija sas maj 10 percenta savoren čhavoren. Sar hin aleha akana andro avričhide kominiti, hine pro dinštančno sihľaviben imar feder pre oda?

Momentalnones (andro decembros 2021 – e  red. leperiben.) phiren andre bazutnňi sihľaďi o sikhľavutne pal o šebno stupňos, phirel pes the andro dajakre sikľada. Cikne čhavorenge le tesišagoha šigitinen o „tereňaka“, o phureder čhavore chudkeren samotesti.

O dinštančno sikhľaviben andro romane tabora nane dongoľimen. Technikano majipen hin ča vaesaven fameľiji, pro internetos pes našťi dochuden, nane len.  Varekana la fameľija nane love pro chaben, ta palo pačitačis aňi našťi gondoľinen, pre savo kamlehas bi te kerel o ulohi.

Varesave sikhľaďe phirenas le ulohenca palo čhavore andro taboris, hoj te napreperen. Nekgoďaveder sas andre ada te del duma le tereňakenca. On le fameľijen prindžaren the džanen sar lenca te vakerel, hoj so kamen te kerel.

Agorutno berš chudľan uprebaribnaskeri cena O Lučos andalo šitišagos, vašoda hoj šigitinehas le nipenge andro gav the fora Žehra, Krompachi  the Bistrarni, save sas angle coronakri karantena zaphadle andre. Te dikhen akanakre dikhibenenca a oleha so džanen pal o covid, diňa pes aleske te odžal?

Gondoľinav, hoj he. Akor zabešľa o krizovo štabos. Nadžanav, keci pal ada džanenas, hoj sar o nipi andro tabora dživen, no todhode pes, hoj len zaphandana andre. Perdal mande ada, sas nalačhes kerdo.

Ola džene, so pal ada denas duma, kampľa ešebnones lenge te džanel, hoj sar o Roma andro tabora dživen, no paľis te phenel agorutno lav so te kerel le taborenca. Pametinav, hoj sar zaphadle o osadi, ta ada mange namisšte peľa pro jilo.

Andre trito covidakri seija ajsi karantena imar nakampľa. Feder hin te počinel le nipen, save keren le Romenca andro tabora. Le tereňakenge vaša adi buťi so keren, kampel te del ašariben.

Buter gava nadžannen te phenel so hin andre lengri buťi, no paš oda nakampľahas bi nič, ča te bičhavel lenge paľikerdo ľil.

Negondoľinenas pal o dživipen Bratislavate?

Imar sas man šajipen te kerel buťi Bratislavate, no o  dživipen man thodža avrether. Pačav oleske, hoj savoro savoreha pasinel, šunav hoj kampel man ade pro vichodos. Užarel man but buťi, no kamav te prilel adi zodpovednosca.

Anglunes dodikhav pre oda, hoj ola som prilen miro šigitiňiben te aven mira buťaha smirinde – na ča o Roma no the o gava. Phirav pro gavutne poslanecka bešibena, le starostenge the le poslancenge furtom kamav mištes dophenel, so šak keras perdal o Roma. The sar šaj prilas o eurofondi pre adi buťi.

Dophenav lenge, hoj musaj amenge te kerel le čhavorenca andro tabora. Andre akanakro wacht našťi vareko dživel andro chatrči le deš e čhavenca, u nane len ode internetos u kamas lendar hoj mištes sikhľon nadre sikľadi.

Dav duma le le sihľadenca. Te o čhavoro nalačhes sikhľol andre sikhľaďi, akor kampel te dikhel pre oda, hoj sar barol avri o čhavoro, andre save majipena, hoj kaj hin o problemos.

Gondoľien, hoj džana o čhavore tumare pindrenca?

Miri čhaj phenel, hoj ela doktorka. Hin lake šov berš no u andro skľepa le hračkenca,  džal ča pal o veci, savenca keren o doktora.  O čhavoro kamel te el phandlo, no j´hino mek ča andre dajakri sihľaďi , mek ada talam ke leste visaľola.

Nadžanav mek te phenel, ho saveha dromeha džana mire čhave. No me mira romňaha keraha savoro perdal lende, hoj te aven avri legre sune. 

Dikhen andro romengro the gorengro jekhetano dživipen dživipen varesavo priklados andale aver phuv? 

Kampel, hoj pre Slovensko andro thamutne ištituciji te en Roma. Kampel, hoj ode te en. O roma adari nadžana ňikhaj. E Slovačiko hiňi lengri phuv. Sam Slovaka, oda amari čhib the kultura vaj tradiciji. Amara entnicitaha ňikaske namusaras o dživipen.

Priklados amenge šaj el o USA. Ode andro moza dikhen černochen the hine upre bararde a chudem mozakri cena le Oscar. O černochos ode šaj phandlo, primaris, moderátoris, sa so kamel te el. Andro europakre phuva ajso vareso nadikhav. Šaj pal o deš berš ajso priklados avel mari slovačiko phuv.

O Tomáš Ščuka O Regionálny koordinátoris pal o Rajeskro urados ko splnomocnencos prekal e romane komuniti. Sikhľiľa avri e socijalno buťi pre Univerzita Konštantina Filozofa v Nitrate. Andro berš 2020 chudľa uprabarardži cena O Lučos andalo šerutno. Adi cena den o romane organizaciji the prindžarde Roma ole džennge, save uprebararen le romengro dživipen andre amaro phuvakro jekhetaňiben.

O vakeriben avľa avri paľikerdes le Fondoske prel e kulturakri nacijakri podpora.