Slovenskú verziu textu nájdete tu.

Anglo deštheefta berš odgeľom adro Irsko, hoj sar socijalno buťakeri te šihgitinav le tele marde grupenge, u ačhiľom ade dži adaďives. Oka berš chudľom te kerel buťi la komunitaha pal e Slovačiko, save pro ostrovos avle pal e buťi.    

Pre Slovačiko „šunen, hoj na mon nič o Roma sar nipi,“ del duma e Eliška Schneiderová, vaš soske lakere romane amala the o prindžardune džan ezera kilometri, hoj te chuden nevo šajipen.

Andro vakeriben del duma the pal o:

• Sar le Romenge džal o dživipen andre Irsko,
• So hin le Romen jekhetano le irsko phirdunenca pro verdanenca,
• Sar o Irsko pes marel le generačno čoripnaha,
• So la sikhaďa e buťi le nipenca, save hine pre sera thode.

Keren buťi sar komunitno buťakeri andre Irsko le slovačika Romenca. Sar pes docudľan kuje adi buťi?

Komunitno buťi imar keravas the pre Slovensko. Jekhvar pes diňom andre kopa jekheha manušeskereha jekhetaňibnaha, savo kerel buťi le romenca andalo Irsko, save hine phirdune pro verdana (o travelling community). Keravas perdal adi organizacija pro jekh projektos, andre save sas priile te kerel buťi the o slovačika organizaciji save keren le romenca. Sar ijababuťakeri perdal lende prethovas e čhib.

On man čepo zasikhľarde a pal o berš geľom pro vakeriben, prekal o savoro pes dochudľom ki je komunitno buťi andre Irsko. Oda sas akor andro than  County Kildare, e buťi sas perdal o phuredere nipi the nipi save hine thanesko odčhide.

E Komunitno buťi andre Irsko džal prekal o projekti u buťakere hine anglalutne nipi save chuden te kerel komunitno uprebarariben. Posikra keravas buťi le bibuťakerenca, le denašle manušenca, aziloskere manglalenca, emigradenca andal o vichodno (sumnaluňi) Európa abo LGBTI komunitaha. No the la traumatizovanaha terňa komunitaha savi goldoľinelas pre peskero murdaľiben.

Furtom sas varesavi aver mirimdi komunita, savake kamahas te šigitinel, hoj pes lenge upre te vazdel lengero dživipen. Sar dikhľom, hoj hino avri dino inzeratos, prekal o savo rodenas buťakeres so bi kerlas le Romenca, podiňom peske e žadosca andre buťi.

Khratar hine o romane fameľiji, savenge andre Irsko šigitinen?

Kerav buťi andro o duj kraja  – Longford the County Kildare the perdal o duj avrune organizaciji. Le Romen, savenge šigitinas, arakhľom korkori, amen la identifikindžam grupake, savake kampel te šigitinel. Pal o oda sar o Roma aven andro Irsko, maren pes buterval pharipnenca, andre save nadžanenas peske korkore te šigitinel.

Ala organizaciji rodenas buťakeren – manušen, save bi džanenas te vakerel le slovačiko Romenca the te achaľon lenge. Ala Roma aven andal o buter kotora pal e Slovensko, no nekbuter hine khatalo vichodos.  

Pro save pharipena doperenas pal o oda sar avenas andro Irsko?

Andro so duj kraja dikhahas, hoj priaven ode buteder Roma. O Uradi the o nipi save denas šigitiňiben kamenas peskeri soľga (služba) te podel le nipenge avka, hoj te el efektivno perdal e romaňi komunita. Kada hin aspektos, soske mapinas o kampeľipen maškar o Roma.

Butedere Roma, savenca som andro kontaktos, aviľa andre Irsko perdal o agenturi, save dočhiven buťa u ačhile ade te kerel buťi. No naubitinde len ade, abo naarakhle perdal o lengere čhavore sikhľaďa – školi. Kala veci hin prakticka, savenca peske o Roma ade nadžanen te šigitinel.

Vaš oda kamas te sikhavel sar ade funginel o sistemos – sar šaj  pes del te arakhlel e sikhľadi perdal o čhavore. Džanas, hoj ode hin te čhibakero problemos, ala nipi keren buterval buťi andro zavodi abo andre viroba, kaj nakampal anglikaňaha čhibaha te vakerel.

Angluno dovodos, soske o Roma pal e Slovačko aven andre Irsko, hiňi e buťi.

He, avka hin. Andalo amaro vakeriben lenca, dikhav hoj dovodos soske ade aven hiňi buterval e buťi. Le romanca keras imar buter sar jekh berš a hin maškar amende imar the lačho cirdľipen – vzťahos. Thovas pes andre oda, hoj šunas lenca kaj len hin problemi, no džanas the lenca pes te radosaľol lengere radišagostar. 

Dikhav, hoj the on dikhen, kaj lengere šajipena hine na bare pre Slovensko. Kamen pes te marel savore barerijenca a riskinen but, hoj ča peske te arakhen buťi, u the hoj lengere čhavore te phiren andro školi u te na aven diskrimininen.

Musaj mange te paľikerel mire romane amalenge the le kolegenge, hoj mange pačan, sar mange vakeren pal e diskriminacija a sar pes akor šunen. Pro priklad, sar o sikhľavutno sistemos pre Slovensko nadžal odkerdones ki je lengere čhavore, u ade andre len nane ňisavo problemos.  

Pal e save dikriminačna formi mek vakeren, sar den tumenca duma?

Buterval oda, hoj o savore gore len zorales naprilen. Phenen mange, hoj akor pes šunen sar „bastarda“ abo sar „ňiktoša“. Šunen hoj len naden paťiv sar nipen.

Sar ala fameľiji dživen andre Irsko?

Igen paľikerav oleske, hoj šaj pes arakhav igen but Romenca. Oda hin avka sar avre etnikenca – hin nipi savenge pes darisaľol feder a hin nipi savenge goreder. Andro Longforde dikhas, kaj ade o nipi chudena šajipen u takoj baron.

Dikhas, hoj jekh čhavorengeri generacija, save avle ade te dživel sar lenge sas 10 -11 berša pes imar naladžan olestar, hoj hine Roma, ňiko pre lende ade rosnen nadikhel. Mištes pes pre lende dikhel sar den duma andre romaňi the anglikaňiko čhib.

Hin amen igen but talentovana terne nipi, sar hin šaj phenav o lavutara. Šukares pre ada hin, the prekal oda, kaj naphiren andre artikaňi bazutňi sikhľaďi, no lengere daja-dada len ki jo bašaviben ľikeren. Paľikerdos oleske, hoj chudle nevi buťi a šajipen, šaj peske the peskere čhavorenge cinde lavuta-gitara the aver a imar sa feder džal.

Sar dičhol tumaro sakobuťakero džives?

Ježišmarijo, savo? (asaben) Nane oda ča pal mande, hin amen manušengero timos, andre savo hine odborňika andro buter seri – šigitinen ando buťakeriben, la anglikaňikaha čhibaha či ande aver veci. Miro džives hino buterval igen interaktivno.

Dav duma le Romenca u bičhavkerav len pal o mire kolega, save len den šigitiňiben savo lenge kampel. Rodav perdal lende iformaciji abo prethovav lenge andre čhib. Furtom mange pre goďi hin o komunitno pačaben, savo uprevazdel o komunitno džanľipen.  

Šaj phenav, hoj sar avľam pre oda, hoj la grupake kampel kampel feder te kerel le vastenca, hoj len te el bareder šajipen pes te dochudel ki je aver buťi, somas oda me, ko organizindža prekal ada o treningos.

Dujto buťipen so prekal o džives kerav hiňi e buťi le iriko organizenca the la majoritaha. Igen man interesinel e romaňi historija the kultura, vašoda kamav le Irenge sikavel le Romengero ajsipen  andre Europa, a tiž the phenel sar oda hin la diskriminacijaha, savaha pregele a sar la predživenas. Vašoda, hoj o Iri dživen pro ostrovos, nane len až ajso prindžaripen sar andre Europa – maškarutňi – sar sas a sar hin.

Buter nipi pre Slovačiko pal o prjeskuma nakamen Romes susedoske, o Roma sako džives pes arakhen le predsudkenca  – nalačhe dikhibnaha the la diskriminacijaha. Sar dikhen o Iri pro slovačka Roma?

Nane man ajso šuňiben, hoj o Iri pes ajsa otazkaha zalen. Andalo vakareriben le Romenca šunav, hoj o Iri hine ki ja lende amaleskere a jileskere, the akor sar varekana doavel ki jo konfliktos. 

Andal e peskero prindžaripen džanav, hoj le sušedenge nane pre dzeka sar o Roma bašaven zorale hangoha ano nasigo raťi. Ale ada čačes nane oleha, hoj džal pel e etnicita.

Sar komunitno buťakeri pes arakhav le phučikerbnaha, až čhavoreskereha entuzijazmoha. O nipi mange phenen, hoj lenge pal e romaňi komunita – pal o neve nipi, save aven – te phenav buter. Soske ade avle? Sar dživenas prekal o dujto lumakero mariben? Sava čhibaha vakeren? Talam nakamen pes te phučkerel korkore Romendar, hoj te narušen, ta phučkeren mandar.

Dživen o romane fameľiji, savenge šigitinen, odčhide le bešutne buteredženendar abo hine andre ada dikhiben integrovana? 

Oda hin butervalo. Andro so duj kraja hine sigeder maškaro foros – andro centros, nane segregimen. No o Roma  džan te bešel andro bloki, kaj hine paš peste. Ko Roma e fameľija but mol. Vašoda kamen te bešel pašes ki ja peste, hoj peske te šigitinen.  

Sar hin le sikhaďenca (školenca), phiren o slovačika čhavore andre sikhaďi le irika čhavorenca?

Andre Irsko naekzistinel segregacija, špecijalna sikhaďa hine čačeste perdal o čhavore, savoren hin dijagnistikimen  o autizmus abo averuno. O Sikhaďa  – buterval katolicka – kamen te kerel savorenca . The o romane čhavore phiren andro sikhaďa jekhetanes le irsika čhavorenca.

Le sikhaďenge igen džal pal o čhavorengero sikhľaviben, vašoda das lenca duma buter, sar aven avri varesave problema andre komunikacija maškro dada-daja abo te peske naachaľon le čhavorenca. O Slovačika sikhľuvne aven andal o nevo than, vašoda pes o sikhaďa visaren pre amende, hoj lenge te šigitinas le vakeribnaha.

Tiž pes ačhol, hoj varesave romane čhavore preačhen andro 14-15 berša te phirel andre sikhaďi. Andre Iriko o čhavore predžan pre maškarutňi sikhaďi imar andro 12-13 berša u paľis ode ačhon dži peskere 18 berša.

O romane daja-dada savenca kerav, buterval odgele andal e sikhaďi igen sig. Sar sas lenge 15 berš, gele avri andal o slovačiko sikhľavutno sistemos u nadokerde peske o maškarutne sikhaďa. Dikhas, hoj o čhavore hine sar te bi lengero gendalos u ke varesaven hin tiž ajsi tendencija te mukel e škola.

So kamel olaha te kerel o štatos?

O Sikhľada ešebnones kamen aleske te achaľol. Andre Irsko sistemos, vašoda hoj o čhavore naphiren andre škola hin igen phare sankciji. O Sikhaďa korkore aven oleha, hoj kamen te kerel o jekh krokos buter u kamen te del duma le dajenca-dadenca. Ada nane vareso so bi uľahas buter sar štandartos, kavka keren buterenca , na ča le Romenca. 

Sar pal adi situacija dav duma le dajenca-dadenca, hino mange len igen pharo.  Den mange duma, hoj sar te bi peske nadžanenas te šigitinel peskere tinedžerenca – nane len „paki“ pre ada. Sar te bi andro dajipen-dadipen uľahas varesavi chev – sar te motivinel le čhavoren, hoj te džan andre sikhaďi. Gondoľinav peske, hoj lengere dajen-daden adi ambicija hin.

Sas amen ale bacht, hoj amen hin ade terňikano klubos, savo podchudľa savoren talentimen čhavoren, savore andal e sikhaďi odgele sigeder sar kampelas. Chudle te bašavel a hin amen lendar lačhi lavutariko banda. Gondoľinav peske, hoj šaj sthodžam ajse bandi the duj-trin. (asaben)

Pre Slovačko, kaj phiren o romane čhavore andal o odčhide komuniti pes buterval kerel fenomenos „white flight“. O Daja-Dada (o gadže) čhavoren len peskere čhajora the čhaven andal o sikhaďa, kaj phiren o Roma, a den len ando aver školi te sikhľol. Kerel pes ada the andre Irsko?

Mek pes aleha naarakľom. Pal e miro talan vašado, hoj e Iriko hiňi buter etnicko zmišimen. Andro sikhaďe naphiren ča o Iri, Roma ale the aver naciji. Hin ode sa averetune čhavore u e sikhaďa pes lenge prisposobinde. 

A tiž, sar imar phenavas,  o Ira hine igen šukares zvedava – phučkerde  u oleha kisitinen than perdal etnika. Phenav šajipen sar, avka hoj o daja-dada andal aver kulturi pes arakhen andre sikhaďi u prezentinen peskero thanutňipen khatar avile.

Sar o Slovačika Roma dikhen korkore pre peste? Šunen pes te el Romenca, Slovakenca, Irenca abo sikra savorestar?

Oda hin otazka perdal o Roma, no pal miro dikhiben, dikhav o pre jekh sera hine barikane hoj  hine Roma, no ča ode kaj pes šunen arakhles – bezpečnones.

Načirla kerahas maškarothamutno romengero ďives. Andre Iriko sas ada vareso nevo. Kerďam ada vašoda, hoj te sikhavas le Romenge o rešpektos the hoj te rozľidžas o prindžaripen pal o Roma save hin len inepa the simbola. Ode dikhľam šukar spontanosca sar pes ode mulatinlas a tiž oda sar o Roma hine barikane pre peskeri identita.

Pre aver sera o Roma hine igen rezervimen – talam vašoda, so pes lenge ačhiľa varekabnaskere.  Prindžarav buteren, save nakamen te del duma pal peskero romipen , garuven les angle majorita. Achaľuvav oleske a rešpektinav ada.  

Sar dikhen tumen, šunen mek o slovako-irsko Roma kaj hine pal e Slovačiko abo imar našunen nič ki je Slovačiko

Istones šunen, no na le  slovačiko thamutneha, sigeder ki je peskere fameľiji kaj hin len peskere koreňa. O Roma ando varesavo dikhiben, dikhen rado e Slovačiko u o tham khatar avle, no sigeder lenge pharo pal o oda, kaj khere nachudle šajipen te dživel feder u sas lenge musaj te rodel nevo dživipen varekhaj avrether.

Načirla davas iger šukar duma jekheha Romeha, saveha imar but vacht – časos kerav. Sikhavahas leske o kalo-parne fotki vistavatar, pre save sas tradična romane fameľija pro jekhetaňibaskere akciji. O nipi bešenas pre čar, paš o veš, savoro sas ajso igen neutralno u misuritno (prirodzeno). A ov akor phenďa:  „Devleja, se avka ďivahas, oda sam amen! Oda sas avka mištes“

Šunav ode nostalgija ki jo akoresutno ďivipen. Pre aver sera šunav ode bisuňaripen – sklamanje. Džanav, hoj aňi jekh Rom lendar bi aglo buter dovoda nadžalas pale pre Slovačiko, the prekal oda, hoj rado dikhen o Slovensko.

Imar leperďan, hoj na ča o slovačika Roma dživen andre Irsko ale the e kheratuňi verdaňi komunita (Irish Travellers). No oda hin aver socijalno grupa sar o Roma.

Sas man igen bari bacht, o šaj kerďom buťi the la verdaňiko komunitaha, le iriko kheratunenca, save dživenas normadno dživipen. Lengere etnicka koreňa hine aver sar le amare romengere U hin maškar lende the duj bazutna avripena.

Jekh hin, hoj e verdaňiko komunita nane dikhľi sar korkorutňi etnicko grupa, amari romaňi komunita hiňi beršestar 1971 sprindžarďi sar romaňi komunita. Dujto avripen hin, hoj kadi komunita mek sa phirel verdanenca, kim amare Roma imar na.

So dujen grupen hin jekhetano oda, hoj but šelberša sas le gadženca the le inštitucijenca diskriminen. Vašoda chudel len te el jekhetane problema – le sascipnaha – či le sikhľavibnaha Hin oda temi, save ala – inakšones avretune – grupi sphanden.

So kamel e vlada te kerel, savi la hin idea? Kamel hoj o phirdune Romen te pribešen abo pro visand kamel len andre lengeri kultura the andre oda sar dživen te podporinel?

Phares te phenel, e iriko vlada kamal te achaľol le romengere dživipnaske, no o phirdune Roma ada šunen, hoj nane oleske avka u buterval len hin the čačipen.

Lengero modelis sar te dživel hino igen avruno, vašoda hoj on furt hine pro pindre (phiren le verdanenca) u thama andre Eropa hine sphadle le nipenca save hine pribešle. Vašoda hin phares te arakhel kompromisos, savo bi funginelas the perdal o nomada. Varesavi dinamika odoj furt ela. 

Vašo agorutne 30 berša o iriko gavermentos perdalo phirdune iľa avri cikne gavora abo sigeder cikne parkovaca thana, kaj šaj aven peskere dodavkenca andre save bešen. Pašes len hin ciknoro kheroro kaj hin paňi the toaleta.  

Te o phirdune šunen, hoj imar ode nakamen te el, šaj odžan, no furtom len hin kaj te avel pale. Ada nafunginel pro 100 percent u the paš kadi komunita hin but dikriminacija. No Gavermentos kamel te podporinel o projekta, savenca kamen te zoraľol lengeri kultura – či imar perdal o romňijengero terďipen abo sikhľaviben.

Hine o Irakere Roma the o Slovačika andro kontakltos?  

He, dikhen pes. Šaj phenav, hoj andro jekh than, kaj keras buťi, dikhľam ho o phirdune Roma dine le slovačike Romenge peskere khera andro podnajom. Abo but phirdune Roma, saven hin firmi, den buťi le slovačiken Romen.

O nipi pre Slovačiko peske le Romen buterval sphanden le čoripnaha, the prekal oda, hoj hine maškar lende ezera butdžanle u prindžarde Roma, saven hin firmi, sikhľon a hine lidra andre peskera odbori. Hin ajso stereotipos sphadlo varesaveha etnikoha the nasre Irsko?

Adre Iriko amen hin bacht, hoj dikhas the le Romen save hine pro feder than. Buterval somas paš oda sar  O Roma peske zathovenas o živnostenska ľila, odkerenas peskere bizmisi a šigitinavas lenge aleha. Musaj mange te phenel, hoj andre Iriko hin igen baro problemos le kherenca, nane kaj le nipen te ubitinel u prekal o bešutňipen dičhol o čoripen.

O Slovačika Roma save keren pro farmi abo andro maseskeri firma, buterval bešen andro nalačhe khera. Buterval oda hin ciknore khera bi o tačipen, a oda ča vašoda, hoj len pre ada nane.

So duj organizaciji perdal save kerav keren buťi andre socijalno inluzija perdal o čore nipi, save dživen odčhide pre sera le manušendar, ta hin man varesavo džanľipen. A paše generačno čoripen dikhas zoraleder aver socijalna grupi, butere Romen na.

O Generačno čoripen pes andre Irsko nasphandel ňisaveha etnikoha. The paľikerdes aleske andre Iriko naavel avri ando jekhetaňiben e diskriminačno the rasisticko atmosfera, sigeder o jekhetaňiben ki je ala komuniti hine jileskere.

Save nipi hine sphadle le generačnoha čoripnaha?  

Hine oda nipengere grupi, save bešen ando socijalna sidliska. O Iri avile pre oda, hoj pal o dešoberša ada sistemos nafunginel. Vašoda akana predžan pro aver modelos.

Le generačnoha čoripnaha hine sphandle the ando geograficko korkorutne thama, save hine buterval paš o durale gava, kaj naekzistinel ňisavi autobusengeri infraštruktura. O nipi hine pre peste zmukle ando komuniti, kaj dživen. U te andre ola thama nane šajipena te kerel buťi, e komunita džal tele.

So kerel o Iriko gavermentos prekal oda, kaj te cirdel avri le nipen andal o generačno čoripen?

Agorutne 15 až 17 berša ade funginen trin dine šigitiňibena. Jekh hino prekal o socijalno-inkluzivno aktivačno programos, savo hino kerdo andro savore kraja. Keren ode buťi o sacijalna the komunitna buťakere, save šigitinen jekhunengere the la komunitake pes te thovel pro pindre.

O gavermentos identifikinel o thama, kaj hino o generačno čoripen u paľis andre lende smerinel o zdroja the nipen a projekti. Naprekerel pes ale štrukturakero sistemos a naačhaven pes pes komunitne khera, vašoda o čerišagos hinio igen pharo. Buter čorikane regijona ačhen avka dureder čore.

Peskeren komunitna buťakeren hin the le krajikeren kheren, on anglunes keren buťi pro socijalna sidliska. A paľis hin ade o nagavermentoskere organizaciji, save hine podporimen la gavermentoha prekal o projekta, paš save pes sikhadžas, hoj funginen.

Anglunes le Iren sas pal miro igen lačho sistemos, vičhindo komunitno uprevazdle projekta. Oda sas korkorutne organizaciji, saven podporinel o gavermentos, no bi jo varesave reštrikcii andre o da so kamen te kerel abo nakamen te kerel. On korkore identifikinenas thana, ande save kampelas te kerel u kerenas pre lende.  Andro berš 2010 es ada ačhadžas, no oka berš pes o gavermentos kamelas  te zmukel ada sistemos.

The amaro projektos hino maškare pilotno podporimen projekta. Ajse projekta hin efta u savore keren buťi pre aver socijalno inluzija. Amen sam korkorkorutne, ko kerel buťi le Romenca.

But nipi pre Slovačiko pal o berša, kana o štatos the o politika nič nakerde le čoripnaha, imar napačan, hoj amaro jekhetaňiben dokazinela vareso te kerel le generačnoha čoripnaha u the te šigitinel ole nipenge save dživen nek čoreder. Šunen ajso napačiben až flustracija the andre Iriko?

Stejnones sar pre Slovensko the andre Irsko hino o generačno čoripen flustrujuco.  Aňi ade pes varekana paš e varesave problema nadel te čerinel e situacija andro varesave komuniti.  No šunas ade, hoj o štatos kamel vareso aleha te kerel i flexibilnones reaginel u zaiplementinel neve projekta. But probaľinel. Te pes nadarisaľol, imar buter ada nakerel, pro visand oda so funginel, podporinel dureder.

Sar keravas phuredere nipenca, save hin tiž varesave čore, pal o trin berš džanahas te demonštrinel, hoj o šigitňiben nafunginel. O Štatos  pale podporindža len, u mukľa o projektos perdal e nacijakri organizacija, savi chudľa amare aktiviti te replikinel andro komuniti.

Leperenas, hoj tumare ešebna berša andre komunitno buťi sas pre Slovačiko. Andre soste hiňi adi buťi aver andre Irsko?  

Pre Slovačiko keravs buťi andro Centrum komunitneho organizovanja, imar ela oleske 20 berš palal. Šerutňi kancelarija amen sas Banska Bystricate, no me keravas Nitrate, vašoda bo ide sikhľuvavas. Nasigeder man bičhade andre Trnava pro sidliskos Linčjanska, kaj dživelas bari romaňi komunita.

Sar sledinav e situacija pre Slovačiko, bazutno avripen andre komunitno buťi dikhav, hoj andre Irsko o thamutne jekhetaňibena (združenja) nane avka zavisle pro love andale aver phuva-thama. Kale organizaciji podporinen the o kheretune filantropi.

O CKO andre miri vacht sas furtom zavislo le lovendar andale aver thema. Kada hin nalačho ki je chocsavi kontinuita. Furtom kerahas buťi pro projekta ča dži varesavo vacht a paľis pes o projektos zaačhadža bo nasas imar love.  

Andre Irsko hiňi kadi podpora butervachtengeri. . O Ira – talam vašoda, hoj sas furtom buter ruralna –  achaľon, hoj o procesis andro uprevazdľipen pro odčhide gava the andro komunitno rozvojis hino polokeder, u muken aleske buter časos. E podpora ode hiňi zoraleder u the pes prisposobinel.

O Iri naužaren, hoj pes vareso čerinala palo panč berš. Džanen, hoj oda hin igen cikňi vacht. Zdel pes mange, hoj pre Slovačiko hino savoro ča pro jekh – duj berš, Avena a odžana.  

So tumen e buťi le dukhade komunitenca sikhaďa?

Sikhaďa man, hoj savore kamas te dživel običajno dživipen. Ňiko nakamel te el zmuklo pro sistemos, ňiko nakamel vihoda. Savore kamas te el korkorutne a kamas, hoj amen te el šajipen peske te domukel običajna veci, sar hin e strecha pro šero, buťi, o arakhlo šuňiben abo sasten čhaven. Kamas te dživel bi je dar, bi jo nalačhe dikheňibena či, hoj amen vareko te naodčhivel pestar. Kamas te dikhel peskere čhaven hoj hin len smirindo dživipen u hoj pes te džanen te postarinel pal e peskere phure daja-dada. Ajso normalno dživipen.

Eliška Schneiderová (1979) Hiňi  andale Bansko Štiavnica,  vištudindža e socijalno buťakeriben perdal o romane komuniti pre Univerzita Konštantina Filozofa v Nitrate. Andro berš 2006 chudľa te kerel buťi andre Irsko sar socijalno buťakeri. Koordinlas a kerlas butere  komunitna projekti the programi. Oka berš peske imar sar profesijonalka buchľarďa o avrisikľaviben pro University College Dublin, kaj chudľa diplomos andro odboris inovacije, kreativita a líderstvo.

Arakhľan andro ľirišagos chiba? Ľirinen amenge E [email protected].